Zagadki w 110-letniej historii klubu. Jak miał na imię pierwszy bramkarz Polonii?
Autor: Koło Miłośników Historii Polonii Warszawa
Artykuł pierwotnie opublikowany w czasopiśmie "Polonia Ole" (nr 3 - czerwiec 2021) oraz w kwartalniku "Korner" (nr 1 - grudzień 2021)

Zapewne w historii każdego zasłużonego klubu znaleźć można różne „białe plamy” – niewyjaśnione sprawy sprzed lat, niezidentyfikowanych zawodników, brak szczegółowych informacji o konkretnych meczach. Tak też jest w przypadku Polonii – i dotyczy to nie tylko początków działalności klubu, ale też np. okresu gry w III lidze w czasach PRL-u. Jedną z takich zagadek z przeszłości, dzięki staraniom Koła Miłośników Historii Polonii Warszawa, udało się niedawno rozwikłać.
Od dawna wiemy, kto był pierwszym bramkarzem Polonii Warszawa w pionierskim okresie lat 1911-1913. W wielu miejscach podawane było jego nazwisko: Matawowski. Ale właśnie – znaliśmy tylko jego nazwisko, w żadnym ze źródeł nie było zamieszczone jego imię. Poczynając od słynnego notarialnego oświadczenia o początkach klubu, złożonego w 1959 roku przez Jana Gebethnera, Janusza Mücka, Jerzego i Tadeusza Grabowskich oraz Jana Habicha, gdzie wśród 23 wymienionych zawodników „pierwszej” Polonii, tylko trzech nie ma podanego imienia – w tym właśnie Matawowski. Tadeusz Grabowski w książce „Z lamusa warszawskiego sportu” podaje jedynie informację, że nosił on przydomek „Matus” oraz wspomina, że ukończył szkołę Zgromadzenia Kupców, po czym – razem z innymi piłkarzami Polonii – zapisał się na Kursy Zielińskiego, które były początkiem Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie.
Właśnie informacje o edukacji Matawowskiego pozwoliły ostatecznie dotrzeć do szczegółowych danych na jego temat – choć wyjaśnienie sprawy zajęło kilka lat. O fałszywych tropach nie będę pisał – kilku „namierzonych” Matawowskich zostało, po dokładnej weryfikacji, wykluczonych. Niestety w bardzo bogatych archiwach Szkoły Głównej Handlowej nie było śladu takiej osoby – choć na listach absolwentów są inni wspomniani przez Grabowskiego piłkarze Polonii. Albo więc Matawowski kursów tych ostatecznie nie ukończył, albo Grabowski pomylił się w tym zakresie.
Trzeba było więc sprawdzić pierwszy trop – ukończenie szkoły Zgromadzenia Kupców. I to był trop właściwy – w „Kurjerze Warszawskim” z 28.06.1913 udało się odnaleźć informację z nazwiskami abiturientów 7-klasowej szkoły handlowej Zgromadzenia Kupców. Wśród nich wymieniony był Ludwik Metawowski. Niewielka różnica w nazwisku (Metawowski/Matawowski), ale był to już konkret – szczególnie, że na liście był także Tadeusz Trojanowski, również piłkarz Polonii z tego okresu.
Pozostało więc upewnienie się, że Ludwik Matawowski jest właśnie poszukiwaną przez nas osobą. Udało się to potwierdzić dzięki dotarciu do następujących dokumentów:
– akt zawarcia małżeństwa z 29.11.1920 roku, ze szczegółowymi informacjami na temat naszego bramkarza,
– opublikowane w „Dzienniku Personalnym” Ministerstwa Spraw Wojskowych nr 19 z 22.07.1927 zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o mianowaniach na stanowiska podporuczników – na liście m.in. „pchor. Matawowski Ludwik Eugeniusz” wraz z podaną datą urodzenia.
Czego dowiedzieliśmy się z tych dokumentów? Ludwik Eugeniusz Matawowski urodził się w Warszawie 27 lipca 1893 roku (gdy powstawała Polonia w 1911 roku miał więc 18 lat). Jego ojcem był Stanisław Matawowski, matką – Marianna Matawowska, z domu Naper. 29 listopada 1920 roku zawarł w parafii Wszystkich Świętych małżeństwo z 18-letnią Janiną Ostrowską, studentką Uniwersytetu Warszawskiego. Sam Matawowski w tymże 1920 roku był studentem Politechniki (co by wyjaśniało brak jego nazwiska w archiwach SGH).
Niewiele wiemy o późniejszych losach Ludwika Matawowskiego. Na pewno 21 kwietnia 1923 roku urodził się syn Ludwika i Janiny – Lech Matawowski. Jego życiorys znamy dokładniej – był działaczem Związku Walki Młodych, oficerem Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, powstańcem warszawskim (z jego szczegółowym biogramem zapoznać można się na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego www.1944.pl[1]).
Dlaczego ustalenie tego imienia było tak ważne? Oczywiście każdy piłkarz Polonii zasługuje na zgromadzenie o nim wszelkich dostępnych informacji. Tylko tu mamy sytuację szczególną – to nie tylko piłkarz pionierskiego okresu klubu, to bramkarz, który bronił w historycznym, pierwszym meczu Polonii 19.11.1911 roku z Koroną Warszawa. Niestety nie wiemy, w ilu dokładnie meczach bronił LUDWIK Matawowski. Niektóre fakty wciąż wymagają odkrycia w toku prowadzonych cały czas badań.